donderdag 31 januari 2019

Mega machines: Terex ‘Titan’

Toen in 1973 het prototype werd gebouwd van de Terex 33-19 ‘Titan’, ontstond in één klap de grootste vrachttruck ter wereld. 
Deze titel mocht de Titan 25 jaar lang behouden. 
De machine werd ontworpen door de Terex-afdeling van het befaamde General Motors. 
De samenstelling gebeurde te Canada, in Ontario. 
De Terex monstertruck is 20 meter lang en 6,9 meter hoog (17,1 meter als de kipbak verhoogd wordt). 
Uiteindelijk werd er slechts één exemplaar van de Terex 33-19 gebouwd. 
Dat werd na dertien jaar dienst uit roulatie genomen en gerestaureerd. 
De Titan is zo tot vandaag nog te bewonderen in Sparwood BC, Canada, waar hij dienst doet als toeristische attractie.

meer




woensdag 30 januari 2019

Mega machines: Liebherr LTM 11200-9.1

Inderdaad, de meest krachtige, mobiele, telescopische kraan in de wereld is een monstertruck. 
Deze ‘lieve heer’ werd gefabriceerd te Ehingen door de Duitse Liebherr Group. 
Hij omvat onder andere de langste telescopische kraan uit de menselijke geschiedenis: één van niet minder dan 100 meter lang. 
De enorme arm bestaat uit acht stukken van elk zo’n 16 meter en is nog eens verlengbaar via allerhande hulpstukken. 
De Liebherr heeft een operationeel gewicht van 96 ton en een maximale hijscapaciteit van 1.200 ton.

meer




dinsdag 29 januari 2019

Mega machines: HLV Svanen

Deze titaan is een drijvende kraan. 
Hij werd gebouwd door Ballast Nedam in opdracht van de European Storebaelt Group. 
Zijn oorspronkelijke functie was om te helpen bij de constructie van de westbrug in de ‘Grote Beltverbinding’ te Denemarken. 
De Svanen weegt 8.700 ton en is daarmee de machtigste in zijn soort. 
Enkel de Thialf en de Saipem 7000 hebben een groter hijsvermogen, zij het dan door de verzamelde kracht van twee kranen, die elk maximaal 7.100 ton kunnen hijsen. 
Daardoor zijn deze toestellen dan ook amper met elkaar te vergelijken. 
Leuk om weten: de Svanen werd tussen 1990 en 1991 gebouwd in Nederland, bij Grootint. 
Pas daarna, in 1994/5, werd de machine opgekocht door Ballast Nedam. 
Deze fabrikant herbouwde de Svanen grondig zodat hij kon worden gebruikt bij de bouw van de Confederation Bridge in Canada.

meer




maandag 28 januari 2019

Mega machines: Overburden F60

Hij staat in Lichterfeld, deze Overburden F60 brug. 
De epische staalstructuur is maar liefst 502 meter lang, 202 meter breed en 80 meter hoog. 
Hij weegt een goede 11.000 ton. 
De brug werd gebouwd in 1991, in het voormalige Oost-Duitsland door het ‘Volkseigener Betrieb’ TAKRAF, te Lauchhammer. 
Bizar genoeg werd het bouwwerk al na een goede dertien maanden buiten gebruik gesteld, omwille van politieke en ecologische redenen. 
De mijn van Noord-Klettwitz, waar de brug operabel was, werd afgesloten. 
Sindsdien is de brug eigendom van de plaatselijke gemeenschap. 
Hij groeide uit tot een toeristische attractie onder de naam ‘De Liggende Eifeltoren’.

meer




zondag 27 januari 2019

Mega machines: Nasa crawler-transporter

Dit monster is niet zo groot als de Bagger 288, maar in zijn soort – die van de ‘self-powered’ machines – is hij wel degelijk de grootste ter wereld. 
Nasa gebruikt zijn crawlers – ‘Hans’ en ‘Franz’ – om haar spaceshuttles te vervoeren, inclusief boosters en mobiel lanceerplatform. 
Daar is dan natuurlijk wel wat tijd voor nodig (zo’n 5 uur om precies te zijn). 
Ongeladen kan de crawler immers een snelheid van amper 1,6 kilometer per uur aan. 
Dat is niet verwonderlijk, want deze rups weegt gemakkelijk 2.700 ton verspreid over 8 rupsbanden van elk 57 schakels, die elk 900 kilogram wegen. 
De crawler is 35 meter breed en 40 meter lang. 
Hij heeft een verstelbare hoogte tussen 6,1 en 7,9 meter. 
Deze gigantische massa wordt bestuurd vanuit twee controlecabines aan beide uiteinden van het voertuig. 
Door hun uniciteit prikkelden de crawler-transporters overigens al menig maal de fantasie van televisie- en filmmakers. 
Zo verscheen de machine in het derde seizoen van de televisiereeks Dirty Jobs en was hij ook te zien in de kaskrakers Apollo 13 (1995) en Transformers: Dark of the Moon (2011). 
De reus inspireerde ook de makers van het videospel Fallout 3, waar een soort van crawler dienst doet als mobiele thuisbasis voor de overlevenden van een nucleaire Apocalyps.

meer




zaterdag 26 januari 2019

Grootste graafmachine: Bagger 288

De ‘Bagger 288’ is de grootste graafmachine ter wereld. 
Hij werd ontworpen door de al even grote, Duitse gigant Krupp. 
Deze ‘big boy’ is maar liefst 95 meter hoog en 215 meter (bijna 2,5 voetbalvelden) lang. 
Hij weegt 45.500 ton (of een file van 120 kilometer jeeps). 
Aan de Bagger 288 werd vijf jaar gewerkt en 100 miljoen dollar gespendeerd. 
Op zijn snelst graaft hij 10 meter per minuut. 
Zo kan hij per dag zo’n 240.000 kubieke meter kool, steen of aarde verwerken. 
Daarvoor is een externe, elektrische capaciteit van 16,96 megawatt nodig. 
De Bagger 288 werd ontworpen om de aarde weg te graven bij de koolmijnen van Hambach. 
Dat duurde tot februari 2001, waarna hij drie weken, 15 miljoen Duitse Marken en 70 werklieden deed over 22 kilometer langs de Autobahn 61 en aanverwanten. 
Dat was namelijk nog altijd goedkoper en gemakkelijker dan de Bagger 288 te demonteren en stuk voor stuk te vervoeren.

meer




vrijdag 25 januari 2019

Hoe lang duurde het tot het IJsselmeer van zout in zoet water was veranderd

Op 28 mei 1932 werd het laatste gat in de Afsluitdijk gedicht.
Daarmee veranderde de Zuiderzee in het IJsselmeer.
Via de rivieren kwam alleen nog zoet water het IJsselmeer in.
Een jaar na de voltooiing van de dijk was het IJsselmeer nog maar half zo zout als het jaar ervoor.
Na 2 1/2 jaar was nog maar 20% van het oorspronkelijke zoutgehalte over.
Trek je de lijn door, dan mag je aannemen dat het water na 6 jaar nagenoeg helemaal zoet was.
Andere ontwikkelingen ondersteunen dat.
Enkele jaren voor de Tweede Wereldoorlog waren alle haringen al uit het meer verdwenen, een teken dat het water niet zout genoeg meer was voor de haringen.

meer




donderdag 24 januari 2019

Ozewiezewoze wiezewalla kristattes

Het lijkt een onzinnig liedje, maar Ozewiezewoze heeft misschien een betekenis.
Dat ontdekte een Antilliaanse taalwetenschapper Frank Efraim Martinus, die als romanschrijver bekend stond onder de naam Frank Martinus Arion.
De tekst die pas in 1941 in druk verscheen luidt:
'Ozewiezewoze / wiezewalla kristalla / kristoze / wiezewoze / wieze wies wies wies wies.

Met enige kennis van het Portugees eb creoolse talen lijkt het een doopliedje te zijn.
Vanuit West-Afrika zou het via de vroegere Nederlandse koloniën in Zuid- en Midden Amerika in Nederland terecht zijn gekomen.

Dit is Martinus vertaling: Vandaag is het kind gelukkig / is het kind gered / gedoopt is het / dit kind is gelukkig / dit kind, kinderen, kinderen, kinderen, kinderen.

meer



woensdag 23 januari 2019

Hoeveel kerken in Nederland worden niet meer gebruikt als kerk

Het precieze aantal leegstaande kerken in onbekend, want niet alle kerkgenootschappen maken die cijfers openbaar.
Wel duidelijk: Nederland telt ongeveer 4200 kerkgebouwen en de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed schat dar er daarvan zo'n 1500 tot 2000 leeg komen te staan tot rond 2020.

Veel kerkgebouwen zijn nu al niet meer (alleen) in gebruik als kerk, maar worden verhuurd als evenementenhal.
Op kerklocaties.nl vind je bijvoorbeeld zo'n 450 kerken door heel Nederland die je kunt afhuren voor een partijtje, concert of andere gelegenheid.

Andere kerken hebben al een geheel nieuwe functie.
Zo is de Sint Jozefkerk in Arnhem tot skatehal omgebouwd, de Bernadettekerk in Helmond tot supermarkt en de Bethlehemkerk in Zwolle tot restaurant.

meer




dinsdag 22 januari 2019

Wat was het eerste nummer op vinyl

In 1888 vindt Emile Berliner in Amerika de grammofoonplaat uit.
Deze is aanvankelijk van zink of rubber gemaakt met bovenop een laagje shellak. 
Dat wordt weer gemaakt van harsachtige uitscheiding van schildluizen.
Het geluid van die eerste platen is slecht en ook gaan ze snel kapot.

De eerste echte vinylplaat is van Columbia Records en verschijnt in 1948.
Op elke kant is ruimte voor zo'n twintig minuten muziek.
In dit geval voor Mendelssohns Vioolconcert in e-mineur, uitgevoerd door Nathan Milstein.
Een jaar later introduceert concurrent RCA Victor de 45-toerenplaat, bedoeld voor de platenwisselaar (jukebox).
Die 45-toerenplaten zouden de nieuwe standaard worden voor popsingles.
Op de allereerste vinylsingle, van countryzanger Eddy Arnold, stonden twee liedjes: Texarkana Baby en Bouquet of Roses.

meer




Als je alles van tevoren wist, dan kwam je met een dubbeltje de wereld rond

Het heeft geen zin zich na afloop te beklagen over gebrek aan voorkennis. 
(Meestal in antwoord op klachten als "Als ik dat van tevoren geweten had.")

meer