woensdag 31 augustus 2016

Wat is het oudste land ter wereld?


San Marino heeft de beste papieren voor die titel.
Het stadsstaatje zou in 301 zijn gesticht door een steenhouwer, genaamd Marinus van Rimini.
Hij was op de vlucht voor de vervolging van christenen in het Romeinse Rijk en stichtte een geheime gemeenschap op een bergtop on de Apennijnen.


Dit onofficiële landje komt al voor in een document van een monnik uit 511.
De grondwet van het huidige San Marino wordt voor het eerst beschreven in een serie Latijnse boeken uit 1600.
Deze Leges Statuta Marini staan bekend als de oudste staatsdocumenten ter wereld die nog steeds in gebruik zijn.
Toch is China mogelijk ouder dan San Marino.


De constructie van de Chinese muur begon al in de tweede eeuw voor Christus.
Dan zijn er ook nog resten van ruim 3000 jaar oude beschavingen gevonden in Griekenland en Iran.
Maar deze samenlevingen hadden andere grenzen en leken in niets op de huidige staten, dus tellen eigenlijk niet mee.

dinsdag 30 augustus 2016

Sinds wanneer eten we snoep?


Het eerste Nederlandse snoep was gemaakt van suikerriet.
Aan het begin van de 16e eeuw kwamen drogisten op het idee om rietsuiker te mengen met water en soms cacao.


Zo ontstond borstplaat, dat in eerste instantie werd verkocht als medicijn tegen verkoudheid maar al snel een populaire attractie werd.
Het was wel een delicatesse voor de rijken, omdat suikerriet en cacao per schip moesten worden aangevoerd vanuit Azië, Afrika of het Caribisch gebied.
Dat maakte het snoep duur.
In 1747 ontdekte een Duitse apotheker dat suiker ook uit beetwortels (suikerbieten) te halen is en die groeiden gewoon in Europa.
Daarop begonnen alle bakkers goedkoop snoepgoed te maken en te verkopen.


Onze voorkeur voor zoetigheid is trouwens al veel ouder.
De oude Egyptenaren maakten ook al een soort snoep door dadels door de honing te rollen.

maandag 29 augustus 2016

Wat is de oudste Nederlandse familie?



Familienamen werden in de Nederlanden pas officieel vastgelegd omstreeks 1811 tijdens het bewind van Napoleon Bonaparte.
Voor die tijd vernoemden welgestelde families zich vaak naar de naam van de stad of het dorp waar ze woonden.
Vooral adellijke familienamen duiken al vroeg op in archieven.


De oudste familiestamboom die nog is te reconstrueren, is die van het geslacht Van Coeverden.
Deze familie bezat lange tijd burchten in de omgeving van de Drentse stad Coevorden.
De geschiedenis van de 'Van Coeverdens' begon halverwege de 12e eeuw toen de dochter van de burggraaf van de Drentse stad Coevorden trouwde met een zekere Hendrik van Borculo.
Hun achterkleinzoon Reinald vernoemde zichzelf in 1232 naar zijn moeder, hij nam voor het eerst officieel de achternaam van Coeverden aan.
Het adellijke geslacht Van Wassenaer is de oudst bekende familie uit het graafschap Holland.
De stamvader was een ridder met de naam Philips van Wassenaer die tussen 1200 en 1223 heeft geleefd.

zondag 28 augustus 2016

Hoe is de Bible Belt ontstaan?


De lijn loopt van het westen van Overijssel naar Zeeland.
Daarbinnen wonen veel orthodoxe protestanten.
Waarom juist daar?


Er zijn meerdere verklaringen.
De romantische uitleg is dat de Bible Belt is ontstaan tijdens de Tachtigjarige Oorlog.
Protestantse Oranjegezinden streden destijds tegen de katholieke Spanjaarden.
En de frontlijn waar deze oorlog werd uitgevochten, zou later grofweg de grens worden tussen protestant en katholiek Nederland.
Waarom mensen op deze grens dan zo conservatief zijn?
Dat zou kunnen komen doordat de katholieke dreiging continu vlakbij was.
Als tegenreactie zouden protestanten op de grens extra streng in hun geloof zijn geworden.


Maar volgens theoloog en historicus Peter van Rooden, die onderzoek deed naar de uitwisseling van predikanten tussen kerkgemeenten, ontstond de bijbelgordel pas in de tweede helft van de 19e eeuw.
'Zwaardere' predikanten zorgden er destijds voor dat een gemeente orthodox werd.
Veel van de orthodoxe gemeenten liggen dichtbij elkaar en vormen zo de Bible Belt.

vrijdag 26 augustus 2016

Wat is het meest invloedrijke kunstwerk uit de 20e eeuw?


De organisatoren van de Turner Prize (een belangrijke Britse kunstprijs) vroegen in 2004 aan 500 bekende kunstenaars, curatoren en kunsthandelaren van over de hele wereld welk object uit de 20e eeuw zij het meest invloedrijk vonden.
De uitkomst was nogal verrassend.


Deze groep van experts koos voor een pisbak van wit porselein dat in 1917 op een tentoonstelling in New York onder de naam Fountain geëxposeerd werd door de Franse kunstenaar Marcel Duchamp.
De wereld was destijds in schok.
Volgens de kunstkenners liet Duchamp hiermee voor het eerst zien dat alledaagse voorwerpen ook als kunstvoorwerp kunnen worden ingezet.


Duchamps idee kreeg veel navolging, zoals bijvoorbeeld van de Britse kunstenaar Damien Hirst die in 1911 een haai op sterk water presenteerde als kunst.

donderdag 25 augustus 2016

Hoe werkt een kuisheidsgordel?


Kuisheidsgordels zijn ongemakkelijke, metalen onderbroeken.
Ze dienen om seks onmogelijk te maken en daarom sluiten ze de vagina en anus af.
Ze bestaan uit een metalen band om de heupen, met daaraan een tweede, verticale band, die door het kruis loopt.


Een slot houdt het geheel bij elkaar.
Soms is het harde metaal deels bedekt met textiel of vervangen door stukken leer, om de drager enig comfort te bieden.
Naast het onderbroekmodel zijn er voor mannen ook strakke omhulsels voor de penis, die een erectie onmogelijk maken.
Een veelgehoord verhaal wil dat middeleeuwse kruisridders hun thuisblijvende vrouwen een gordel om deden om zeker te weten dat ze zich kuis gedroegen.
Maar dat is een verzinsel.
De eerste beschrijvingen van kuisheidsgordels dateren uit de 16e eeuw, toen de kruistochten al voorbij waren.


Echt populair werden de gordels in de 19e eeuw.
Toen dienden ze niet zozeer om seks tussen twee personen te belemmeren, maar vooral om masturbatie onmogelijk te maken.
Want dat was volgens artsen vreselijk ongezond en kon tot grote geestelijke problemen leiden.

woensdag 24 augustus 2016

Las Vegas: Hoog inzetten.


Het lijkt wel Madurodam bij nacht ware het niet dat het rechte stratenplan en de felle kleuren on-Nederlands zijn.
Klopt.


Deze foto is genomen in het luchtruim boven de Amerikaanse gokstad Las Vegas.
Fotograaf Vincent Laforet maakte hem op zo'n 3 km hoogte, bengelend in een gordel buiten een helikopter.
De neon-kleurige hoogbouw in het midden van de foto staat op de beroemde strip van Las Vegas en aan de horizon is nog net het duister van de Majove-woestijn te zien.

dinsdag 23 augustus 2016

Krom recht: De zaak - Luchtbanjo.


Je zult maar rechter zijn en een zinnige uitspraak moeten doen over de mensenrechten van chimpansees, een aanklacht tegen God of over een donor die zijn nier terug wil.


Partijen?
Een Britse treinreizigster versus banjospeler Melvyn Webb.

Casus?
In 2012 reisde een vrouw in de trein van de Engelse plaats Basingtoke naar Reading. 
Na een tijdje merkte ze dat haar coupégenoot, een man van rond de 50, vreemd zat te hijgen.
Ze zag zijn handen onder de krant verdwijnen die op zijn schoot lag, in de richting van zijn kruis.
Daarna begon hij zijn handen heen en weer te bewegen.
De man zat zich te bevredigen!
Geschokt diende de vrouw een klacht in en de man werd in de boeien geslagen.
Het leek een uitgemaakte zaak: de man had openbare zedenschennis gepleegd.
Volgens hemzelf lag dat toch anders.
Ten eerste was hij longpatiënt, waardoor hij nogal zwaar ademde.
Ten tweede was hij helemaal niet met zijn geslachtsdeel aan het spelen.
Hij had jeuk gehad en had zijn onderbroek even recht getrokken.
Vervolgens was hij met zijn vingers een muziekstuk voor zijn banjo gaan oefenen.
Want hij was banjospeler, maar hij had het instrument niet bij zich.


Uitspraak?
Tijdens de zitting liet Webb een filmpje van een banjo-optreden zien.
Zowel de rechter als de jury waren toen overtuigd.
Webb had niet met zijn fluit gespeeld, maar met een imaginaire banjo.
Hij werd vrijgesproken.

maandag 22 augustus 2016

Krom recht: De zaak - Apenselfie.


Je zult maar rechter zijn en een zinnige uitspraak moeten doen over de mensenrechten van chimpansees, een aanklacht tegen God of over een donor die zijn nier terug wil.



Partijen?
Britse natuurfotograaf David Slater versus Wikimedia.

Casus?
In 2011 trok fotograaf Slater naar Indonesië om kuifmakaken te fotograferen.
Een van de apen wist de camera te pakken te krijgen en drukte op de knop.
Het resultaat?
Een paar grappige portretten waarop de makaken grijnzend in de lens kijken.
Vrolijk ging de fotograaf terug naar Engeland, waar hij ze aan een persbureau verkocht.
Maar al snel doken de foto's op allerlei websites op.
Normaal gesproken wordt de fotograaf om toestemming gevraagd en krijgt hij geld voor het plaatsen van een foto.
Maar nu vroeg niemand Slater iets en geld kreeg hij ook niet.
Al snel bleek hoe dat kwam; de apenselfies stonden op Wikimedia Commons, de beeldsite van Wikipedia.
Er stond bij dat de foto, gemaakt door een aap en niet door een fotograaf, rechtenvrij en gratis is.
Slater diende een klacht in bij de Amerikaanse auteursrechtenorganisatie US Copyright Office.


Uitspraak?
De auteursrechtenorganisatie gaf Slater geen gelijk; foto;s gemaakt door niet-menselijke fotografen zoals dieren of robots vallen niet onder de copyright.
De apenselfie dus ook niet.
Slater zegt dat hij de maker is, al drukte de aap op het knopje.

vrijdag 5 augustus 2016

Krom recht: De zaak - Kapotte komeet.


Je zult maar rechter zijn en een zinnige uitspraak moeten doen over de mensenrechten van chimpansees, een aanklacht tegen God of over een donor die zijn nier terug wil.



Partijen?
De Russische astrologe Marina Bai versus NASA.

Casus?
NASA schoot in januari 2005 een ruimtevaartuig naar de komeet Tempel 1.
Daar zou het vaartuig een sonde op de komeet laten inslaan, zodat wetenschappers de kern van de komeet konden onderzoeken.
Een interessant onderzoek, maar niet voor astrologe Marina Bai.
Zij maakt horoscopen op basis van de bewegingen van hemellichamen.
En volgens haar zou door de inslag het natuurlijke evenwicht van de kosmos worden verstoord.
Bovendien zou de komeet haar persoonlijke levensloop ook in de war kunnen brengen, zo vertelde ze de Russische pers.
Dankzij de invloeden van deze komeet hadden haar opa en oma elkaar ontmoet.
De NASA verklaarde dat zo'n kleine inslag helemaal geen invloed had op de baan van de komeet, laat staan op de rest van de kosmos.
Maar Bai eiste 310 miljoen dollar smartengeld, ongeveer even veel als de kosten van het NASA-experiment.



Uitspraak?
De rechtbank in Moskou wees de zaak niet af, maar het duurde tot 2005 voor die voorkwam.
Toen was de sonde al op de komeet afgevuurd.
Tot een uitspraak kwam het niet, omdat Bai uiteindelijk van de zaak afzag.

woensdag 3 augustus 2016

Krom recht: De zaak - Nier hier.


Je zult maar rechter zijn en een zinnige uitspraak moeten doen over de mensenrechten van chimpansees, een aanklacht tegen God of over een donor die zijn nier terug wil.



Partijen?
De Amerikaanse arts Richard Batista versus zijn ex-vrouw Dawnell.

Casus?
Toen alles nog koek en ei was tussen de arts Richard Batista en zijn vrouw, kampte zij met ernstige nierproblemen.
Batista stond een van zijn nieren aan haar af en redde zo het leven van zijn vrouw.
Ze knapte daar kennelijk zo van op, dat ze het met haar fysiotherapeut aanlegde.
Toen haar man het overspel ontdekte wilde hij direct scheiden.
En hij eiste zijn nier terug, anders wilde hij 1,5 miljoen dollar als uitbetaling voor het orgaan.



Uitspraak?
Volgens de rechter is orgaandonatie een gift en daar mag je achteraf geen geld voor krijgen.
Bovendien kwam bij de rechtszaak narigheid naar buiten over Richard.
Zo verklaarde een andere ex dat hij haar eens het ziekenhuis in had geslagen.
Dat had niets te maken met de zaak, maar het was gunstig voor Dawnell.
Ze mocht haar nier houden, Richard kreeg geen cent.