Fieggentrio: juli 2015

zondag 19 juli 2015

Wil je weten hoe de rest van de wereld een pannenkoek noemt?

Bijvoorbeeld in Italië, Thailand of Madagaskar?

Of een willekeurig ander woord (of het nou ‘woord’ is of ‘Quest’)? Kijk even op Word Map (nee, niet World Map, Word Map).

Deze interactieve kaart werkt simpel.

Vul een willekeurig woord in, in een willekeurige taal en klik op ‘Map it’.

Vervolgens zie je woordvertalingen voor je ogen de wereld over reizen.

Tik sneeuwbal in, en het balletje rolt de hele wereld over.

Van Engels (snowball) en Deens (snebold) tot Filippijns (niyebeng binilo) en לָלֶכֶת וְּלִגְדוֹל (Hebreeuws).

Extra geinig: je ziet niet alleen de vertaling van de woorden, je hoort in veel gevallen ook nog eens de uitspraak ervan.

De kaart, van het Braziliaanse Easy Way Language center, maakt gebruik van de onuitputtelijke bronnen van Google Translate en Wikipedia.

Hij werkt het best als je woorden neemt waarvoor in veel andere landen ook woorden bestaan.

Pannenkoek kennen ze overal: van Finland (pannukakku) tot Mongolië (Хуушуурын).

Maar ‘poffertje’?

Daarbij krijg je geen zoekresultaat.

Want poffertjes zijn zo Hollands, daarvan hebben ze in het buitenland geen kaas gegeten.

In de Amerikaanse staat Pennsylvania in het plaatsje Mars, woont de zwarte labrador Tiki.

Sinds kort is hij op dieet en houdt zijn baasje hem streng in de gaten.

Dat is wel nodig, want Tiki is een verhaal apart.

Tiki werd onlangs bij de dierenarts gebracht, omdat hij buikpijn had en niet at.

Op de röntgenfoto zag de dierenarts allerlei vreemde dingen in zijn maag en daarom werd besloten Tiki te opereren.

De oorzaak van zijn buikpijn was snel gevonden.

Uit zijn maag haalde de arts 62 haarelastiekjes, acht slipjes, vier rubberen elastiekjes en een pleister.

Tiki herstelt goed van de operatie.

Die bijnaam komt van de Joden.

Tot de Tweede Wereldoorlog hadden Joodse handelaren de gewoonte om steden een bijnaam te geven als ze met elkaar in gesprek waren.

Als een soort koosnaam, maar ook omdat buitenstaanders dan niet wisten waar ze het over hadden.

De bijnamen begonnen altijd met het woord 'makom' of de Jiddische variant 'mokum', wat stad betekent.

Daarna kwam een klank van een letter uit het Hebreeuwse alfabet.

De Joden noemden Berlijn Mokum Beisz, Rotterdam was Mokum Resh en Amsterdam werd Mokum Alef.

Na de oorlog stopten de Joden met het gebruik van de bijnamen.

Maar omdat Amsterdam een invloedrijke Joodse gemeenschap had, hadden niet-Joodse Amsterdammers 'mokum' al geadopteerd als bijnaam voor hun stad.

In 1929 gebruikte dagblad Het Vaderland het al.

Het liedje Geef mij maar Amsterdam van Johnny Jordaan, uit 1955, heeft de populariteit van de bijnaam ook geen kwaad gedaan.