Onschuldige kinderliedjes? Moriaantje zo zwart als roet.

Moriaantje zo zwart als roet,

Ging eens wandelen zonder hoed,

Maar de zon scheen op zijn bolletje

Daarom droeg hij een parasolletje.

Veel mensen kennen alleen de eerste 4 regels van het nogal politiek incorrect klinkende liedje over het donkere jongetje Moriaantje (of meisje, in sommige versies).

Maar er blijkt nog een staartje aan dit verhaal te zitten.

Het versje is een vertaling van een Duits gedicht dat psychiater Hoffmann in 1845 publiceerde, getiteld De geschiedenis van de zwarte jongens.

Dit gedicht houdt niet op nadat het jongetje met zijn parasolletje is weg gewandeld.

De vrienden Frits, Jan en Klaas komen namelijk op Moriaantjes pad.

En zij lachen hem ongenadig uit om zijn huidskleur.

Maar dan verschijnt Niklaas ten tonele.

De naamgenoot van onze goedheiligman stopt de 3 vrienden in een inktpot, zodat zijzelf nog zwarter worden dan roet.

Als uitsmijter volgt de moraal van het verhaal: 'In 't  zonlicht stapt de brave moor / De zwartgeverfde knapen voor / 't Was enkel door hun stout gespot / Dat zij geraakten in den pot / Dus: lieve kind'ren, spot toch niet / Als gij iets vreemds aan and'ren ziet! '.

meer op: http://5-five-5.blogspot.nl/
http://dorpenstedennederland.blogspot.nl/

Onschuldige kinderliedjes? Berend Botje

Berend Botje ging uit varen,

Met zijn scheepje naar Zuidlaren,

De weg was recht, de weg was krom,

Nooit kwam Berend Botje weerom.

Een, twee, drie, vier, vijf, zes, zeven,

Waar is Berend Botje gebleven?

Hij is niet hier, hij is niet daar,

Hij is naar Amerika.

Berend Botje duikt al sinds de 19e eeuw op in kinderboeken.

Maar wie was deze avonturier?

Daar bestaan verschillende ideeën over.

- Berend was een Drentse boer die per boot naar de Zuidlaardermarkt ging.

Hij wilde een vrouw kopen, faalde jammerlijk en zette het op een zuipen.

Beschonken varen bleek geen succes: hij verdronk en kwam dus nooit weerom.

- Zeevaarder en edelman Lodewijk van Heiden tot Laarwoud kwam uit Zuidlaren.

Na vele omzwervingen keerde hij in 1832 terug naar het dorp.

De zeeheld werd met veel bombarie ontvangen, maar was binnen de kortste keren weer met de noorderzon vertrokken.

- Berend Botje was de bijnaam van de 19e eeuwse reder Berend Drenth.

De Groninger had de reputatie dat hij slechte schepen de zee opstuurde.

Als ze niet terugkeerden, kon Berend mooi het verzekeringsgeld (ook wel 'botjes' genoemd) opstrijken.

Maar hij verdween zelf dus niet.

Toch blijft het raar.

Geen van deze types lijken iets met Amerika te maken te hebben.

Er is daarom nog een theorie: Berend Botje heeft nooit bestaan.

Het zou een spotliedje zijn over boeren die naar Amerika emigreerden.

Hoewel via Zuidlaren reizen dan niet de meest logische route is.

meer op: http://5-five-5.blogspot.nl/
http://dorpenstedennederland.blogspot.nl/

Onschuldige kinderliedjes? Twee emmertjes water halen.

Twee emmertjes water halen,

Twee emmertjes pompen,

De meisjes dragen klompen,

Jongens op een houten been,

Rij maar door mijn straatje heen.

Van je ras ras ras rijdt de koning door de plas

Van de voort voort voort rijdt de koning door de poort,

Van je erre erre erre rijdt de koning door de kerk,

Van je één, twee, drie!

Dat sommige kinderliedjes eigenlijk niet voor kinderoortjes bedoeld waren, bewijst Twee emmertjes water halen.

Het versje komt uit de 18e en 19e eeuw, toen ook varianten bestonden met de titel Mietje ging eens water halen.

In die tijd waren veel liedjes in omloop met erotische woordspelingen.

Als je dat weet, ga je heel anders naar deze tekst kijken.

Dan wordt dat houten been ineens het mannelijk geslacht en bevindt het 'straatje' zich tussen de benen van die meisjes op klompen of van Mietje.

Het stikte in spotversjes vroeger sowieso van de synoniemen voor geslachtsdelen.

Wat te denken van 'tuintje', 'hof' of 'kerk' voor de vagina?

Of 'koning' of 'kleuter', voor de edele delen van de man?

Nee, die koning reed niet door de kerk om te gaan biechten.

meer op: http://5-five-5.blogspot.nl/
http://dorpenstedennederland.blogspot.nl/

Is dit pasgeboren olifantje overleden? Wat doet de moeder? (video)

Het lijkt erop dat dit pasgeboren olifantje in het Zuid-Afrikaanse Kruger National Park is overleden bij de geboorte.

Ook zijn moeder loopt al een stukje de andere kant op.

Maar één van de toeschouwers ziet met zijn warmtecamera dat het kleintje nog wél leeft.

Nu is alle hoop op de moeder die haar baby nog een keer moet onderzoeken.

Maar komt ze terug?

meer op http://5-five-5.blogspot.nl/

Onschuldige kinderliedjes? Klikspaan, boterspaan.

Klikspaan, boterspaan

Je mag niet door m'n straatje gaan,

Het hondje zal je bijten,

Het katje zal je krabbelen,

Dat komt van al je babbelen.

Het liedje Klikspaan, boterspaan stamt mogelijk al uit de Middeleeuwen, de tijd dat lepra nog in Nederland voorkwam en mensen doodsbang waren ermee besmet te raken.

De klikspaan was een voorwerp om mee te 'klikken' of klepperen.

Leprapatiënten droegen zo'n klikspaan bij zich en klepperden ermee om te waarschuwen dat ze in aantocht waren.

De gezonde medemens kon dan maken dat hij wegkwam.

Ook was het melaatsen verboden om via smalle straatjes te lopen, want daar zouden ze zomaar per ongeluk tegenliggers kunnen aanraken.

'Babbelen' in de laatste zin verwijst natuurlijk wel naar een klikspaan zoals wij die nu kennen, maar in sommige oude versies eindigt het versje anders: 'Het haantje zal je pikken/Dat komt van al je klikken'. 

De boterspaan is trouwens niet meer en niet minder dan een houtje waarmee je boter uit een vat kunt halen.

Wat dat met melaatsen te maken heeft, blijft een raadsel.

meer op: http://5-five-5.blogspot.nl/
http://dorpenstedennederland.blogspot.nl/

Onschuldige kinderliedjes? Ik stond laatst voor een poppenkraam.

Ik stond laatst voor een poppenkraam

Daar zag ik zoveel poppen staan,

Ik vroeg: wat doen die poppen hier?

Die poppen drinken poppenbier,

Die poppen drinken poppenwijn,

Wat zullen die poppen vrolijk zijn.

Kinderen spelen al generaties lang klapspelletjes, terwijl ze zingen over tot leven gekomen poppen.

Maar gaat dit liedje wel over poppen?

Vroeger trokken veel Duitse arbeiders tijdens het oogstseizoen naar Noord-Nederland.

De Groningers gaven hen de dubieuze bijnaam 'poepen', afgeleid van het Duitse woord Buben.

Boeren of bemiddelaars wierven die hulpkrachten vaak op jaarmarkten, in een gedeelte dat in de volksmond de 'poepenhoek' of 'poepenmarkt' heette.

Daar kregen de 'poepen' soms een salarisvoorschot.

Zijn die vrolijke 'poppen' dan in feite drankzuchtige Duitsers die hun loon er ter plekke doorheen jaagden?

De liederenbank van het Meertens Instituut bevat inderdaad een lied van halverwege de 19e eeuw genaamd Ik kwam eens langs een poepenkraam.

Het eerste couplet is ongeveer zoals wij het kennen, maar daarna gaat het verder met: 'En ied're poep die kocht een kiel; .

Die kiel, een soort overall van boeren, wijst op een agrarische achtergrond.

meer op: http://5-five-5.blogspot.nl/
http://dorpenstedennederland.blogspot.nl/

Hoe ontstaan rimpels?

Als we ons gezicht bewegen, bijvoorbeeld bij een frons, ontstaan er vouwen in de huid.

Ben je jong, dan is de huid elastisch en bevat hij veel vocht.

Je huid springt daardoor steeds weer netjes terug in zijn oorspronkelijke stand.

Maar dat verandert als je ouder wordt.

De buitenste laag van de huid, de epidermis, verliest het vermogen om vocht vast te houden, zodat fijne lijntjes ontstaan op de 'vouwplekken'.

De laag daaronder, de dermis, raakt collageen kwijt, een eiwit dat zorgt voor stevigheid en soepelheid.

De hoeveelheid elastine, dat de huid zijn elasticiteit geeft, neemt ook af.

Tegelijkertijd verdwijnt het vet uit de diepere lagen van de huid, waardoor de huid begint uit te zakken.

Dat tezamen leidt tot rimpels.

- Van roken, alcohol en zonlicht krijg je sneller rimpels.

- De huid van mensen die te weinig slapen heeft meer rimpels dan de huid van mensen die genoeg slapen.

- De huid van mensen met rood haar is vaak gevoeliger voor veroudering en rimpelt daardoor eerder.

meer op: http://5-five-5.blogspot.nl/

Waarom worden er niet evenveel links- als rechtshandigen geboren?

Dat weten we niet.

Bij de meeste dieren is de verhouding gewoon 50/50.

Een veronderstelling is dat het te maken heeft met de specialisatie van de hersenhelften.

Het taalgebied en het motorische gebied zitten bij rechtshandigen voornamelijk in de linkerhersenhelft.

Bij linkshandigen zijn die meestal verdeeld over beide hersenhelften.

Mogelijk heeft het ermee te maken dat taal zo'n belangrijke plaats voor ons is gaan innemen.

Omdat taal de linkerhelft van ons brein is gaan bewonen, werd deze linkerhersenhelft dominant.

En die stuurt de rechterhand.

Maar het kan ook andersom: de voorkeur voor rechts bestond al langer.

Taal ontstond uit gebaren en kwam dus in de linkerhersenhelft terecht.

- Zo'n 8 tot 15% van de wereldbevolking is linkshandig.

- Mannen zijn vaker linkshandig dan vrouwen.

- Bij de suikereenhoorn en de huisbuidelspitsmuis zijn alle vrouwtjes linkshandig en alle mannetjes rechtshandig.

meer op http://5-five-5.blogspot.nl/

Hoe ontstaan schelpen?

Schelpen bestaan uit kalk, dat wordt aangemaakt door de bewoners van de schelpen: weekdieren.

Die hebben allemaal een vliesje om zich heen, waarin zich klieren bevinden die deze kalk aanmaken.

De vorm van het beest en het vliesje om hem heen bepalen de vorm van de schelp.

De schelp dient als bescherming tegen de zware omstandigheden in het water en tegen roofdieren die de kwetsbare weekdieren willen opeten.

Als het weekdier sterft, dan blijft de schelp over.

Die kunnen vervolgens aanspoelen op het strand.

meer op: http://5-five-5.blogspot.nl/

Wat is de best verkochte roman aller tijden?

Deze vraag is helaas niet met zekerheid te beantwoorden.

Boekverkoopcijfers zijn niet heel betrouwbaar, vooral niet van oude boeken.

Er zijn nauwelijks verkoopcijfers van pakweg voor 1850.

Een boek dat de top-5 waarschijnlijk wel haalt, maar waar de cijfers nogal onbetrouwbaar zijn, is Don Quichot van Miguel de Cervantes, dat al uitkwam in 1605.

Er gaan geruchten dat er meer dan 500 miljoen exemplaren van zijn verkocht.

Dit zijn de 5 meest verkochte boeken van na 1850, waarvan de verkoopcijfers nog enigszins verifieerbaar zijn"

- In London en Parijs, Charles Dickens: ruim 200 miljoen exemplaren.

- De kleine prins, Antoine de Saint-Exepéry: ruim 200 miljoen exemplaren

- The Lord of the Rings, J. Tolkien: ruim 150 miljoen exemplaren.

- Harry Potter en de steen der wijzen, J. Rowling: ruim 107 miljoen exemplaren.

- Tien kleine negertjes, Agatha Christie: ruim 100 miljoen exemplaren.

Het best verkochte Nederlandse boek is het dagboek van Anne Frank uit 1947 waarvan er tot nu toe wereldwijd minstens 30 miljoen over de toonbank gingen.

meer op: http://5-five-5.blogspot.nl/

Banaan: Van boom tot supermarkt. Hoe lang duurt dat?

Ruim 2 weken, al is het een beetje afhankelijk van waar de plantage ligt.

Bananen worden geplukt in onder andere Latijns-Amerika en India als ze nog helemaal groen zijn.

Gekoeld worden ze vervolgens verscheept naar Europa, een reis die ongeveer een week duurt.

Daarna worden ze in een fabriek blootgesteld aan ethyleen, een plantenhormoon dat de banaan laat rijpen.

Dat duurt circa een week.

Daarna worden ze met een vrachtwagen naar de supermarkt gebracht, waar ze een dag later in de schappen liggen.

meer op: http://5-five-5.blogspot.nl/

Moeraki Boulders

Dit zijn de grote ronde stenen in Nieuw-Zeeland. 

De gigantische keien zijn perfect rond met een doorsnee van gemiddeld 4 meter. 

Men dacht vroeger dat het wat te maken had met de goden, maar eigenlijk is het een puur natuurkundig verhaal. 

Op de bodem van de zee zijn ophopingen ontstaan met een harde kern, die uiteindelijk leidden tot deze fantastische keien.

meer op: http://5-five-5.blogspot.nl/

Poort naar de hel (Krater van Derweze)

Deze krater ligt in Turkmenistan en is letterlijk een brandend gat. 

De krater staat bekend om zijn aardgassen die sinds 1971 al branden. 

Het vuur blijft aan door de rijke aardgasvoorraden in het gebied. 

Dit zijn tevens de grootste gasvoorraden ter wereld.

meer op:  http://5-five-5.blogspot.nl/

Lichtgevende zee

Zwemmen in een helderblauwe zee is al fantastisch. 

Maar heb je ooit een lichtgevende zee gezien? 

Op de Malediven zitten er kleine deeltjes in de zee die in het donker oplichten. 

Dit verschijnsel heet bioluminescentie. 

Dit betekent dat door beweging in de organismen het mechanisme actief wordt, waardoor de lichtdeeltjes oplichten. 

Zoals bij een golf bijvoorbeeld.

meer op: http://5-five-5.blogspot.nl/

Natronmeer.

Dit meer ligt aan de rand van Noord-Tanzania bij Kenia. 

Helaas zul je nooit echt een duik kunnen nemen in dit meer, het is namelijk minder dan 3 meter diep én heeft een pH-waarde van meer dan 10.5. 

Dit betekent dat het zó zuur is dat het zelfs bij dieren de huid en ogen wegbrandt. 

Hierdoor kwamen deze beestjes niet meer weg van het plekje waar ze ‘even’ dachten te rusten. 

Heftig!

meer op: http://5-five-5.blogspot.nl/

Morning Glorywolk

Dit is een bijzonder fenomeen dat maar héél zelden voorkomt. 

Het is het beste te vergelijken met een Nederlandse rolwolk. 

Maar dan wel zónder de bijbehorende bui. 

De glorywolk laat zichzelf ‘s ochtends vaak zien aan de kust en ‘rolt’ dan het land over. 

Dit is waar hij dan ook z’n naam aan te danken heeft. 

Het lijkt misschien een onheilspellende wolk, maar niets is minder waar. 

Deze doet niet heel veel mensen kwaad.

meer op: http://5-five-5.blogspot.nl/

Blauwe lava.

Fantastische natuurverschijnselen die te mooi lijken om waar te zijn.

Lava is ‘normaal’ gesproken altijd rood of oranje, maar bij de Kawah Ijen vulkaan in Indonesië is de lava die de krater spuwt toch echt knalblauw. 

Dit komt door de sulfiet (zout) deeltjes die in de grond zitten. 

Doordat die deeltjes in aanraking komen met de opstijgende lavadampen, ontvlamt het sulfiet waardoor wij die mooie blauwe kleur zien.

meer op: http://5-five-5.blogspot.nl/