dinsdag 20 december 2011

Menselijk gedrag nader verklaard.


Escalerende burenruzies, vechtpartijen in discotheken en hangjongeren op straat: Dit ongewenste gedrag komt regelmatig voor en levert veel onbegrip op bij de meeste mensen. 
Toch is dit gedrag veel natuurlijker dan men in eerste instantie zou denken. Sterker nog, het is juist onnatuurlijk om dit gedrag niet te vertonen. 
Bent u al nieuwsgierig? 
Leest u dan vooral verder.

Elk gedrag heeft een functie, dat is nu eenmaal het gevolg van miljoenen jaren aan evolutie. 
In onze Westerse maatschappij is ons gedrag gebaseerd op normen en waarden die gehandhaafd worden door de angst voor een bepaalde (sociale) autoriteit. 
Deze normen en waarden worden dus getolereerd zolang er geen reden voor ons overlevingsinstinct is om de boventoon te gaan voeren. 
Dit instinct treedt in werking zodra er levensbedreigend voedseltekort en/of een territoriale bedreiging zich voordoet. 
Onze jongste drie Westerse generaties hebben gelukkig nog nooit échte schaarste gekend. 
Voedsel en onderdak zijn namelijk volop aanwezig en daardoor tolereren wij ons steeds drukker wordende omgeving, de één net iets beter dan de ander.



Toch gaat het dus nog wel eens over de scheef, ondanks dat er geen sprake van schaarste lijkt te zijn. 
Om dit te verklaren zal er gekeken moeten worden naar ons oergedrag. 
Het probleem is dat er gedurende de oertijd geen gedragsobservaties hebben plaats gevonden door onze psychologen. 
Mocht dit onverhoopt toch gebeurd zijn, dan zijn de aantekeningen daarvan in ieder geval nog niet terug gevonden. 
Het menselijke oergedrag kan dus enkel worden achterhaald wanneer men een, qua gedrag, vergelijkbaar diersoort vindt. 
En die zijn er: De chimpansee (Pan troglodytes) en zijn nauwste verwant de dwergchimpansee of bonobo (Pan paniscus). 
Beide chimpansees worden beschouwd als de nauwste nog levende verwanten van de mens. 
Sommige wetenschappers beschouwen de relatie tussen mens en chimpansee op basis van DNA-onderzoek als nauw genoeg om de chimpansee en de bonobo net als de mens in het geslacht Homo te plaatsen.

Het geheim zit in de sociale hiërarchie van de chimpansee en de bonobo. 
Zij leven in kleine, losse groepen met een variërende samenstelling, gewoonlijk bestaande uit zes tot tien apen. 
De groep heeft een groot territorium dat door beide geslachten wordt verdedigd. 
De grootte van het territorium is afhankelijk van de voedselvoorziening binnen het gebied. 
In regenwouden, gebieden met een hoge voedseldichtheid, zullen de dus territoria kleiner zijn dan in gebieden met een lagere voedseldichtheid. 
Vooral mannetjes zijn zeer agressief tegenover vreemden en doden soms chimpansees uit naburige groepen. 
De vrouwtjes paren met het dominante mannetje, hoewel vreemdgaan daar niet onbekend is. 
De mannetjes vechten vaak onderling machtskwesties uit en gaat gepaard met veel gegil en machogedrag. 
Het komt wel eens voor dat minder sterke mannetjes een soort van coalitie vormen om het sterkste mannetje te onttronen.

Als dit verdrag vertaald wordt naar ons huidige samenleving, dan zou een groep mensen minimaal de beschikking moeten hebben over een territorium ter grootte van 1 tot 10 km² voor een groep van zes tot tien mensen. 
Er zou zeer nauw fysiek contact moeten plaats vinden tussen de groepsgenoten, denk bijvoorbeeld aan het vlooien dat chimpansees bij elkaar doen. 
De dominante man zou bovendien de beschikking moeten hebben over alle aanwezige vrouwen in de groep en het territorium. 
Bij de chimpansees zou gelden dat wanneer de werkelijke situatie niet aan deze standaard voldoet er stress ontstaat.

Een escalerende burenruzie staat nu opeens in een heel ander daglicht.


Buren horen over het algemeen niet bij dezelfde ‘clan’, maar bevinden zich wel in jouw territorium. 
Op het platteland is dit probleem niet zozeer aanwezig, omdat daar de buren wel regelmatig tot elkaars clan worden gerekend. 
In de stad is het echter een ander verhaal. 
Op sommige gebieden wonen wel duizenden mensen op enkele vierkante kilometers. 
Duizenden mensen waar er normaal gesproken maar tien hadden moeten zijn. Bedenk maar eens wat er zou gebeuren als er duizenden chimpansees op een dergelijk gebied worden geplaatst. 
Precies, één grote slachtpartij. 
Het is dus niet verwonderlijk dat er wel eens een burenruzie escaleert, maar juist dat het er nog zo vreedzaam er aan toe gaat.

Hetzelfde principe geldt voor de vechtpartijen in discotheken. 
De situatie verschilt alleen op territoriaal gebied, omdat niemand zich in zijn eigen territorium bevindt. 
Een simpele rekensom leert al snel hoe de agressie onder de mannen ontstaat: Onze oorspronkelijk hiërarchie laat toe dat er gemiddeld acht personen in een clan zitten. 
Dat betekent dat bij een normale geslachtsverdeling er vier mannen en vier vrouwen in een clan zitten. 
Eén op de vier mannen is dus dominant, de andere drie mannen proberen confrontaties met een dominante man uit de weg te gaan. 
In een discotheek met een capaciteit van duizend mensen met een normale geslachtsverdeling, zou dus betekenen dat er 125 dominanten mannen op enkele honderden vierkante meters bijeen zijn. 
De aanwezigheid van slechts één geslachtsrijpe vrouw zou normaal gesproken al voldoende moeten zijn voor bloederige gevechten. 
Nu zijn het er 500! 
Er zijn dus 125 opgefokte dominante mannen in een discotheek die bovendien onder de invloed van alcohol en/of drugs zijn. 
De overige 375 niet dominante mannen zullen zich niet gemakkelijk in een omgeving met zoveel sterkere mannen. 
Vluchtgedrag staat bij deze mannen centraal, maar wordt veelal onderdrukt door de sociale verplichting om de groep niet in de steek te laten. 
Deze twee tegenstrijdige gedragingen leveren komische conflictgedragingen op: Overmatig drankgebruik, het scheuren van bierviltjes of het overdreven produceren van geluid zijn de meest bekende voorbeelden van dergelijk gedrag.

Tot slot rest nog een verklaring voor het gedrag van hangjongeren.


Dit is simpelweg te herleiden aan de periode dat de kinderen het nest verlaat om een nieuwe groep te vormen, of aan te sluiten bij een bestaande groep. Ten eerste wilt de groep een eigen territorium toe-eigenen. 
Dit territorium wordt afgebakend door het overmatig produceren van geluid en het manipuleren van het gebied. 
Vervolgens moet er een duidelijke hiërarchie bepaald worden tussen de groepsgenoten. 
Chimpansees zouden dit gewelddadig oplossen met veel machogedrag en kabaal. 
Bij de mensen wordt fysiek geweld niet getolereerd in de samenleving, maar wordt vooral onderdrukt door de angst van mogelijke represailles. 
Het gewelddadige gedrag wordt bij de mens daarom meestal vervangen door het tentoonstellen van kracht, durf of brutaliteit.

Bron: Piko Fieggen

meer op http://5-five-5.blogspot.nl/

Geen opmerkingen:

Een reactie posten