donderdag 19 mei 2016

De eerste hond in de ruimte. Hoe is het hem vergaan?


Arme, arme Laika.
Ze begon haar bestaan op straat in Moskou, waar het 's winters bitterkoud is.
Drie jaar lang wist ze zichzelf in leven te houden tot ze gevangen werd genomen om samen met twee andere honden ruimtetraining te ondergaan.



Ze moest wennen aan opsluiting in heel kleine ruimtes, voedselgel eten en oefenen in centrifugeapparaten die de krachten tijdens een lancering nabootsten.
Het was bepaald geen pretje, maar Laika wist alle kwellingen te doorstaan en werd geselecteerd om op 3 november 1957 mee te gaan met de satelliet Spoetnik II.
Daarin zou ze als eerste hond in een ruimtebaan om de aarde cirkelen.
Het was een dodelijke missie, want de Spoetnik zou aan het einde van de reis verbranden in de atmosfeer.



Om Laika een levende crematie te besparen, zou ze na een paar dagen giftig voer krijgen.
Maar zover kwam het niet.
Het werd veel heter in de satelliet dan gepland en Laika bezweek al op de eerste dag.
Haar dood werd lang verborgen gehouden, want de lancering van de Spoetnik II was een prestigeproject.
Pas in 2002 kreeg de wereld de waarheid te horen.

woensdag 18 mei 2016

Welke alledaagse apparaten hebben wij te danken aan de oorlogsindustrie?


Met stip op één: de computer.
In 1943 bouwden de Britten met elektrobuizen de Colossus, een geheime computer die Duitse codes moest kraken.



Iets later begonnen de Amerikanen aan de Electric Numerical Integrator And Computer, die de banen van geschut moest berekenen.
Samen zijn deze rekenapparaten de voorouders van de pc's en laptops die we nu gebruiken.

Oorlogsuitvinding nummer twee staat in veel keukens.
De magnetron diende tijdens de Tweede Wereldoorlog om radargolven te produceren, maar ingenieur Le Baron Spencer ontdekte dat het apparaat ook de chocola in zijn broekzak deed smelten.



Hij sloeg aan het experimenteren en een paar jaar later konden Amerikaanse consumenten een magnetron kopen om mee te koken.

Vondst nummer drie hangt in veel auto's.
De TomTom maakt gebruik van gps en dat werd ontwikkeld door het Amerikaanse leger.



Het systeem moest onder meer helpen bommen nauwkeurig te richten, maar het dient nu ook een vreedzaam doel: de weg vinden.

dinsdag 17 mei 2016

Norfolk Island


Eilanden zijn nu vooral vakantieparadijsjes.
Maar dat was in het verleden wel anders.
Een eiland was de ultieme locatie voor een gevangenis waar ontsnappen onmogelijk was.



Welk eiland?
Norfolk Island ligt 1400 km van de Australische oostkust en deed dienst als strafkolonie in de periodes 1788-1913 en 1824-1847.

Wie zaten er vast?
Engelse criminelen die naar Australië waren gedeporteerd.

Beroemdste bewoners?
Geen

Berucht vanwege?
In de 18e eeuw puilden de gevangenissen van Engeland uit en werden criminelen op transport gezet naar Australië.
Het ultieme afvoerputje van deze strafkolonie was Norfolk Island.
Wie in Australië opnieuw in de fout ging, kon kiezen: de doodstraf of naar Norfolk Island.



Ruim 6000 'recidivisten' kozen voor het eiland.
Er heerste een bruut en mensonwaardig gevangenisregime.
Gevangenen werden om het minste of geringste gruwelijk gemarteld en stierven door uitputting, ondervoeding en buitensporig geweld.
Negen jaar nadat de gevangenis werd gesloten, werd Norfolk Island opnieuw bevolkt: nu met de muiters van de Bounty.
Nadat zij het schip de Bounty hadden 'gekaapt', hadden de muiters hun toevlucht gezocht op Pitcairn Island.
Dat eiland werd te klein voor zoveel mensen.
De muiters schreven koningin Victoria een smeekbrief.
De vorstin toonde zich clement en gunde hen Norfolk Island als vrije woonplaats.

Kun je er heen?
Voor veel Australiërs is Norfolk Island tegenwoordig een populaire vakantiebestemming.

maandag 16 mei 2016

Santo Stefano


Eilanden zijn nu vooral vakantieparadijsjes.
Maar dat was in het verleden wel anders.
Een eiland was de ultieme locatie voor een gevangenis waar ontsnappen onmogelijk was.



Welk eiland?
Santo Stefano ligt vlakbij Napels, Italië.
Het was een gevangenis van 1797 tot 1965.

Wie zaten er vast?
Voornamelijk politieke gevangenen.

Beroemdste bewoners?
De moordenaar van de Italiaanse koning Umberto I, de Italiaanse president Sandro Pertini en Altiero Spinelli, een van de grondleggers van de Europese Unie.



Berucht vanwege?
Minstens een dozijn Italiaanse eilanden deed ooit dienst als gevangenis.
De beroemdste is Montecristo, omdat die voorkomt in de roman van Alexander Dumas.
Hoewel het boek De graaf van Monte Cristo pure fictie is, bestond de gelijknamige gevangenis wel degelijk.
Santo Stefano heeft een veel rijkere historie.
Koning Ferdinand van Napels liet hier in de 18e eeuw een gevangenisfort verrijzen.
Rond en massief, kende deze gevangenis centraal toezicht en had geen enkele cel uitzicht op zee.
Duizenden anti-monarchisten werden hier opgesloten.
En dictator Mussolini stopte er voor en tijdens de Tweede Wereldoorlog anti-fascisten weg, zoals de latere president Pertini.
In 1965 gingen de deuren voorgoed dicht.
Sindsdien zijn de politieke verschillen kennelijk te klein om er een aparte gevangenis voor draaiende te houden.

Kun je er heen?
Santo Stefano is onbewoond en kent geen voorzieningen.
Maar lokale touroperators bieden wel dagexcursies aan.

zondag 15 mei 2016

Ile St. Marguerite.


Eilanden zijn nu vooral vakantieparadijsjes.
Maar dat was in het verleden wel anders.
Een eiland was de ultieme locatie voor een gevangenis waar ontsnappen onmogelijk was.



Welk eiland?
Ile St. Marguerite ligt aan de Franse Cote d'Azur, onder de rook van Cannes.
Het diende door de eeuwen heen als klooster, fort en garnizoen maar voornamelijk als gevangenis.

Wie zaten er vast?
Criminelen en krijgsgevangenen.

Beroemdste bewoners?
De Man in het IJzeren Masker, de Franse generaal Achille Bazaine en de Algerijnse vrijheidsstrijder Emir Abdelkader.

Berucht vanwege?
De meest geheimzinnige gevangene aller tijden zat er.
De Man in het IJzeren Masker heeft zeker bestaan.
Maar onduidelijk is wie hij precies was, waarom hij dat masker droeg en of dat masker na van ijzer of fluweel was.



In elk geval zat hij hier vast in de tijd van Lodewijk XIV, de Zonnekoning.
Er zijn honderden theorieën over wie deze gevangene was.
Een buitenechtelijke halfbroer van de Zonnekoning, een minister, een bastaardzoon van de Engelse koning Charles II: niemand die het zeker weet.
Wel staat vast dat hij bediende was van de gevangenisdirecteur.
Telkens als hij een baan kreeg in een andere gevangenis, verhuisde de Man in het IJzeren Masker namelijk mee.
En dat deed hij heel wat jaren.
Van 1669 tot aan zijn dood in 1703.

Kun je er heen?
Ile St. Marguerite is een kleine toeristische bestemming.
Het Musée de la Mer en de jeugdherberg zitten in de voormalige gevangenis.